Verslag van de Raad van Commissarissen

Ons toezicht in 2022

Als Raad van Commissarissen was het voor ons wederom een dynamisch jaar. Na de opening van de online markt in oktober 2021, stond het toezicht in 2022 voor een belangrijk deel in het licht van de ontwikkelingen op dat gebied. Daarnaast is ook gesproken over het retailkanaal en de uitdagingen die daar spelen voor Nederlandse Loterij. Hoewel de coronapandemie in 2022 definitief lijkt te zijn afgesloten, blijven de marktomstandigheden – zoals de energiecrisis waarmee Nederland geconfronteerd werd in 2022 – continu veranderen. Dit vraagt om aanpassingsvermogen van een organisatie als Nederlandse Loterij.

Online markt en forse groei

Na de voorbereidingen en het opengaan van de markt voor online kansspelen op 1 oktober 2021, was dit het eerste volledige jaar waarin Nederlandse Loterij actief was op deze markt. Dankzij een enorme inzet van de directie en alle medewerkers is de verdere ontwikkeling van TOTO Sport en Casino een groot succes geworden en heeft de organisatie een forse groei doorgemaakt, ook in omzet. De maatschappelijke en politieke aandacht voor online kansspelen is groot. Nederlandse Loterij heeft niet alleen commercieel gezien een stabiele marktpositie gerealiseerd, maar is ook een voorbeeldbedrijf in de markt als het gaat om preventie van problematisch speelgedrag, het detecteren hiervan en ingrijpen als dat nodig is. Nederlandse Loterij is toonaangevend in het bevorderen van verantwoord deelnemen aan kansspelen.

Als onderdeel van de vereisten voor het verkrijgen en behouden van de vergunning om ‘KOA-spellen’ aan te bieden, dient een aanbieder op realtimebasis speel-informatie aan de KSA aan te leveren. Gelijk aan diverse andere aanbieders heeft ook Nederlandse Loterij problemen ondervonden om de enorme omvang aan speeldata tijdig en volledig in de zogenaamde controldatabase (CDB) te laden. In de verschillende vergaderingen is de raad uitgebreid meegenomen in de problematiek, de oorzaken en de oplossingen. Met behulp van een omvangrijk projectteam en additionele investeringen in het datalandschap zijn de onderliggende oorzaken succesvol weggenomen.

Verantwoord deelnemen

De directie heeft ons als Raad het afgelopen jaar voortdurend bijgepraat over de ontwikkelingen op het gebied van verantwoord spelen. Als Raad hebben wij ook een training verantwoord deelnemen gevolgd, om te zien hoe je een speler herkent die mogelijk problematisch speelgedrag vertoont. We zijn onder de indruk van de signaleringssystemen die de organisatie daarvoor heeft ingericht en de professionaliteit waarmee dagelijks de grote aantallen spelers worden gemonitord. De forse toename van reclame-uitingen rondom online kansspelen kreeg het afgelopen jaar veel maatschappelijke en politieke aandacht. Ook in die discussies nam Nederlandse Loterij het voortouw en werd er consistent en transparant gecommuniceerd. Nederlandse Loterij heeft de opdracht om recreatieve spelers te leiden naar een legaal en gecontroleerd aanbod. Waarbij Nederlandse Loterij als staatsdeelneming een voorbeeldfunctie heeft. Voordat de markt openging, gebeurde er veel meer buiten het zicht van toezichthouders. Nederlandse Loterij kijkt heel zorgvuldig naar het gedrag van haar spelers en intervenieert snel en persoonlijk als mogelijke problemen worden gesignaleerd. De individuele en persoonlijke aanpak die de organisatie ontwikkeld heeft, spreekt ons als Raad bijzonder aan.

De gevolgen van corona

2022 was ook het jaar waarin de coronaperiode definitief werd afgesloten. Hierdoor konden medewerkers van Nederlandse Loterij weer vaker naar kantoor komen en vielen ook de laatste coronabeperkingen in de samenleving grotendeels weg. Gedurende de coronaperiode zijn mensen meer online mee gaan spelen met de verschillende spellen. Desondanks ziet Nederlandse Loterij dat ook het retailkanaal (weer) volop wordt gebruikt. De markt blijft echter continu in beweging en na het einde van de coronapandemie kregen we te maken met de energiecrisis die ook een impact had op het bestedingspatroon van klanten. De Raad heeft ondervonden dat de organisatie voortdurend nauw contact houdt met de markt en met onder andere de retailers, om op tijd te signaleren of de wensen en voorkeuren van de klant veranderen. Elk product heeft zijn eigen specifieke doelgroep met zijn eigen specifieke wensen. De organisatie volgt trends en past producten aan wanneer dat nodig is.

Grote sponsor van de sport

Nederlandse Loterij is de grootste sponsor van de Nederlandse sport. De centrale rol van Nederlandse Loterij in de sportwereld betekende dat ook Nederlandse Loterij het afgelopen jaar kritisch bevraagd is op zijn positie ten opzichte van het WK voetbal in Qatar. De organisatie heeft daarin een heldere positie ingenomen en die consistent en transparant gecommuniceerd. De maatschappelijke bijdrage aan de sportwereld bepaalt voor een belangrijk deel de strategie en bedrijfsvoering van Nederlandse Loterij. Er wordt niet alleen geld beschikbaar gesteld, maar er wordt ook geparticipeerd in tal van projecten en Nederlandse Loterij helpt actief mee aan de positieve betekenis die de sport in de breedte voor Nederland heeft.

Voortgang strategisch plan 2020-2025

Iedere vergadering spreekt de Raad over langetermijnstrategie en langetermijnwaardecreatie in het kader van de strategie: dit zijn vaste agendapunten. Hierbij worden ook de marktontwikkelingen besproken die impact kunnen hebben op de strategie. Zoals in 2022 onder andere de kosteninflatie en de krapte op de arbeidsmarkt. Ook de beeldvorming omtrent kansspelaanbieders en de mogelijke impact daarvan op de rol als werkgever is aan de orde gekomen. Naast het online kansspeldomein dat in 2022 veel aandacht heeft gekregen, is ook gesproken over het retailkanaal en het effect van veranderende regelgeving voor retail. De Raad onderschrijft nog steeds het belang van het retailkanaal voor Nederlandse Loterij, mede in het licht van het contact dat er via dit kanaal met klanten is en de omzet die behaald wordt. Voorts is gesproken over de loterijmarkt en de ontwikkelingen die daar zichtbaar zijn.

Kwaliteitsborging

Continuïteit en diversiteit

Het afgelopen jaar heeft er één wisseling plaatsgevonden in de Raad van Commissarissen. De heer Albers heeft de heer Buren (tijdelijk) opgevolgd. Tevens zijn eind 2022 mevrouw Van der Veer en de heer Martina benoemd als commissarissen per 1 januari 2023. Met ingang van diezelfde datum zijn de heer Albers en mevrouw Rintel teruggetreden als commissarissen. Beiden hebben een waardevolle bijdrage geleverd de afgelopen jaren in de Raad. In 2022 is een uitvoerig selectieproces doorlopen om tot de aanstelling van twee nieuwe commissarissen te komen. Met de benoeming van mevrouw Van der Veer en de heer Martina is de continuïteit van de Raad geborgd en blijft de benodigde expertise met wortels in het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en de politiek, aanwezig in de Raad. Tevens streven we als Raad naar diversiteit en is dat ook met de komst van de twee nieuwe commissarissen per 1 januari 2023 opnieuw geborgd.

Met de toetreding tot de KOA-markt en verdere digitalisering van de loterijmarkt is het belang van een robuuste IT-organisatie verder toegenomen. En daarmee is het belang van ordentelijk toezicht op de kwaliteit van de IT-organisatie ook groter geworden. In het afgelopen jaar is nadrukkelijk aandacht besteed aan het creëren van een gezamenlijk, gedragen beeld over de rol van de Auditcommissie op het vlak van toezicht op de IT-organisatie.

Commissies

De Audit Commissie bestond in 2022 uit mevrouw Van den Maagdenberg (voorzitter) en de heer Pechtold (tijdelijk, ter vervanging van de heer Buren). Bij de vergaderingen zijn ook de leden van het bestuur, de interne auditor en de externe accountant aanwezig. In de Remuneratie- en Selectiecommissie hadden zitting mevrouw Van Zutphen (voorzitter) en de heer Pechtold (tijdelijk lid, als opvolger van mevrouw Rintel). Bij de vergaderingen zijn ook de CEO en de manager HR van Nederlandse Loterij aanwezig. Met de komst van twee nieuwe commissarissen in 2023, wordt de samenstelling van de commissies opnieuw bepaald door de Raad.

Permanente educatie

Als Raad hebben we onszelf het afgelopen jaar extra verdiept in het thema verantwoord deelnemen aan online kansspelen. We hebben onder andere concrete casussen besproken van mensen die in de problemen zijn gekomen en we hebben bekeken hoe Nederlandse Loterij daarmee omgaat en welke procedures daarvoor zijn ingericht. Ook zaken die in de publiciteit kwamen, zoals de discussie over reclame-uitingen en andere relevante onderwerpen die in de markt speelden, hebben we onder de loep genomen om ervan te leren. We willen op dit punt altijd alert zijn en transparant communiceren.

Zelfevaluatie van de Raad

Ook in 2022 hebben we een zelfevaluatie gehouden. Met name hebben we gekeken naar de verdeling van expertises binnen de Raad en de toepassing daarvan in de praktijk. Deze inzichten, en het streven naar diversiteit, zijn ook meegenomen in het selectieproces voor de twee nieuwe commissarissen die in 2022 zijn benoemd. Voorts zijn de verbeterpunten die uit de evaluatie naar voren zijn gekomen, besproken in eigen kring en met het bestuur. Wij vinden het belangrijk om jaarlijks te reflecteren op ons eigen functioneren, maar dit ook continu door het jaar heen te blijven doen.

Vergaderingen

Vergaderingen Raad van Commissarissen

De Raad van Commissarissen vergaderde in het verslagjaar zes keer, waarvan vier reguliere vergaderingen en één extra vergadering in aanwezigheid van het directieteam en één zelfevaluatievergadering zonder aanwezigheid van het directieteam. Buiten de genoemde vergaderingen is regelmatig overleg geweest tussen de voorzitter van de Raad van Commissarissen, de andere leden van de Raad van Commissarissen en het bestuur, onder meer in de vorm van een vast tweewekelijks telefonisch overleg tussen de voorzitter en het bestuur.

Vergaderingen Audit Commissie

De Audit Commissie kwam in 2022 vier keer bij elkaar, parallel aan de vergadercyclus van de Raad van Commissarissen. De belangrijkste onderwerpen op de agenda waren de jaarrekening, het jaarverslag, de ontwikkelingen op de online-kansspelmarkt en de eerste resultaten, marktontwikkelingen en de mogelijke impact op continuïteit, tussentijdse resultaten, budgetten, businessplannen, risicomanagement, het auditjaarplan en de auditrapporten, rapportages van de externe accountant, de voortgang van IT-projecten en risicobeheersing. De voorzitter van de Audit Commissie had het voorgeschreven bilaterale (separate) overleg met de onafhankelijke accountant.

Vergaderingen Remuneratie- en Selectiecommissie

De Remuneratie- en Selectiecommissie is in 2022 twee keer bijeengekomen. Onderwerpen waarover werd gesproken waren onder meer het goedkeuren van de prestatiedoelstellingen van 2022, het vertrek van de heer Buren en de opvolging daarvan en het vertrek van mevrouw Rintel en Albers als commissarissen in 2022 en de selectie van twee nieuwe commissarissen. Ook is hierover overleg gevoerd met de aandeelhouders. Tussen de commissie en de Ondernemingsraad heeft regulier periodiek overleg plaatsgevonden.

Aanwezigheid

De aanwezigheidspercentages van de leden van de Raad van Commissarissen bedroeg 96% in 2022.

Het aanwezigheidspercentage van de leden van de Audit Commissie- en de Remuneratie- en Selectiecommissievergaderingen bedroeg 88% in 2022.

Verdeling kennisgebieden leden Raad van Commissarissen in 2022

Jaarrekening 2022

Hierbij biedt de Raad van Commissarissen van Nederlandse Loterij het jaarverslag aan, waarin de jaarrekening van 2022 is opgenomen. Het jaarverslag is opgesteld door het bestuur van Nederlandse Loterij. PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (PwC) heeft de jaarrekening gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende controleverklaring.

De Audit Commissie heeft de jaarrekening uitvoerig besproken met het bestuur en met PwC. Dank wordt uitgesproken voor het werk dat de accountant heeft gedaan. Hierna heeft de voltallige Raad van Commissarissen het jaarverslag met het bestuur besproken. De inhoud van het verslag en deze gesprekken hebben ons ervan overtuigd dat dit jaarverslag voldoet aan alle voorschriften en eisen op het gebied van deugdelijke verslaglegging, governance en transparantie. Het schetst een goed en compleet beeld van de koers, resultaten, risico’s en gebeurtenissen gedurende het verslagjaar.

De Raad van Commissarissen stemt in met de jaarrekening, die op 21 april 2023 tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter vaststelling aan de aandeelhouders wordt voorgelegd. Wij zullen in die vergadering voorstellen dat aan het bestuur décharge wordt verleend voor het gevoerde beleid, dat aan de Raad van Commissarissen décharge wordt verleend voor het gehouden toezicht en dat de jaarrekening wordt vastgesteld.

Slotwoord

De laatste dag van het jaar is bij Nederlandse Loterij altijd een hoogtepunt. De Oudejaarstrekking van de Staatsloterij met grote prijzen is spannend en bovendien wordt dan duidelijk wat de definitieve resultaten voor het jaar worden vanuit de losse verkoop van loten. Op de avond van 31 december waren dan ook veel collega's aanwezig op kantoor om alles in goede banen te leiden en samen de feestelijke sfeer te delen. Die betrokkenheid bij de organisatie is exemplarisch voor de inzet die wij het hele jaar rond van de medewerkers zien. Onze complimenten gaan daarom uit naar alle medewerkers van Nederlandse Loterij die misschien persoonlijk een lastig jaar hadden met alle onzekerheden in de wereld en corona en de prijsstijgingen. De mentaliteit van 'schouders eronder' die we op oudejaarsavond zagen bevestigt onze trots om actief te zijn voor deze mooie organisatie.

Namens de Raad van Commissarissen,

Rijswijk, 27 maart 2023
Alexander Pechtold
Voorzitter