Verslag van de Raad van Commissarissen

Ons toezicht in 2024

2024 was een goed en tegelijk dynamisch jaar voor Nederlandse Loterij. Nederlandse Loterij heeft opnieuw de verwachte afdracht aan de Staat der Nederlanden, het NOC*NSF en via ALN achttien goede doelen gehaald. In 2024 was dit de hoogste afdracht ooit. Iets waar Nederlandse Loterij echt trots op kan zijn, mede in het licht van de diverse bezuinigingen die onze beneficianten treffen. Tevens heeft de organisatie haar herkenbare positie als voorloper in Responsible Gaming gehandhaafd. Dit blijft een van de belangrijkste speerpunten voor Nederlandse Loterij. Zowel binnen als buiten Nederlandse Loterij is veel gebeurd. In Den Haag trad een nieuw kabinet aan, de tabaksban in de supermarkten werd ingevoerd, in de (online) kansspelmarkt was het onrustig en nieuwe wet- en regelgeving is in werking getreden. Binnen Nederlandse Loterij vond een belangrijke bestuurswisseling plaats en stelde het bestuur een geactualiseerde strategie vast voor de uitdagingen in de toekomst. Om midden van deze ontwikkelingen zo’n 500 collega’s/professionals bezig te zien – met het leveren van continue kwaliteit en met innovatie – vinden we bewonderenswaardig. Zonder hen zou Nederlandse Loterij het jaar niet zo goed hebben kunnen afsluiten.

We vinden het goed te zien dat Nederlandse Loterij positief omgaat met het spanningsveld die het zijn van staatsdeelneming met zich meebrengt en de manier waarop naar de sector in het algemeen wordt gekeken. De organisatie blijft vooruitkijken, bijvoorbeeld op het gebied van innovatie. Zo heeft Nederlandse Loterij het Miljoenenspel een nieuwe impuls gegeven. Ook de ontwikkelingen in het retailkanaal, waaronder de impact van de tabaksban op het aantal servicebalies in supermarkten, maken het noodzakelijk dat Nederlandse Loterij blijft innoveren en vooruit blijft kijken. De introductie van een pilot in december met een self service kiosk voor staatsloten is hier een mooi voorbeeld van. Met de Raad van Commissarissen is regelmatig over deze ontwikkelingen gesproken. Bijvoorbeeld over samenwerkingen met andere retailers en aanbieders en de rol van digitalisering.

Een belangrijke ontwikkeling in 2024 is de start van een nieuwe CEO – Arjan Blok - met een nieuwe bestuurlijke opdracht. Als onderdeel van deze opdracht is het bestuur met twee statutair bestuurders uitgebreid naar vier en het ondersteunende vijfkoppige directieteam is in de loop van het jaar afgeschaald. Het nieuwe bestuur heeft in 2024 onder uitdagende omstandigheden hard gewerkt aan een geactualiseerde strategie voor de periode 2025-2028, onder andere om de komende jaren voor duurzame langetermijnwaardecreatie te zorgen. Het was mooi om te zien hoe een groot deel van de organisatie bij deze ontwikkeling werd betrokken. De strategie is vastgesteld onder toezicht van de Raad.

We maken ons zorgen of Nederlandse Loterij de positieve resultaten ook de komende jaren kan behalen. Met de ontwikkelingen die het kabinet heeft aangekondigd, en dan met name de stapsgewijze verhoging van de kansspelbelasting met 24 procent naar 37,8 procent over twee jaar, komt de afdracht onder druk te staan. Nooit eerder werd de kansspelbelasting op zo’n ingrijpende wijze verhoogd. Het aangekondigde belastingtarief is de hoogste in de hele Europese Unie. Deze verhoging heeft grote impact op de continuïteit in de sector, de afdracht aan de beneficianten van Nederlandse Loterij en de ontwikkelingen in de sport. Doordat het in Nederland veelal de aanbieders zijn die de belasting moeten betalen, gaat de extra belasting ten koste van de afdracht aan het maatschappelijk middenveld. En nog zorgwekkender, stappen steeds meer spelers over naar illegale (buitenlandse) aanbieders. Aanbieders die, doordat zij geen belasting hoeven te betalen, spelers kunnen lokken met aantrekkelijke bonussen en zich nadrukkelijk niet richten op het beschermen van spelers en het voorkomen van kansspelverslaving.

En dat terwijl het belang van sport voor onze maatschappij in 2024 met de succesvolle Olympische en Paralympische Spelen nog duidelijker is geworden. Ook in 2024 droeg Nederlandse Loterij, naast de afdracht van EUR 203,6 miljoen, als hoofdsponsor van TeamNL bij aan de ambitie van NOC*NSF om Nederland in beweging te krijgen en in 2032 het sportiefste land ter wereld te maken. Die rol en de aanwezigheid van een deel van de organisatie bij de Spelen droeg bij aan het positieve beeld van Nederlandse Loterij.

Verantwoord spelen

De meningen over (online) kansspelen in de maatschappij zijn verdeeld. Daar waar producten als staatsloten verankerd zijn in onze samenleving, met een vast ritme en gewaardeerde campagnes, vraagt de online kansspelmarkt veel aandacht. Op 1 oktober 2024 zijn nieuwe regels in werking getreden voor speellimieten en bewuster speelgedrag voor online kansspelen om spelers beter te beschermen. We vinden het goed om te zien dat TOTO hierin verder gaat dan wettelijk verplicht is. Zo hebben jongvolwassenen een vaste verlieslimiet en kan er niet worden gespeeld met creditcards. Daarnaast besteedt TOTO veel aandacht aan begeleiding van spelers bij het instellen van limieten en werkt het voortdurend aan de verdere ontwikkeling van de bescherming van spelers. Dat is de kracht van Nederlandse Loterij: een veilige omgeving bieden voor mensen die verantwoord willen spelen. Als Raad van Commissarissen worden we regelmatig geïnformeerd over de ontwikkelingen en afwegingen op het gebied van verantwoord spelen.

Nederlandse Loterij is voorstander van wet- en regelgeving die verdere bescherming van spelers ten goede komt. Als de regelgeving te streng wordt en vergaande beperkingen aan spelers oplegt, ontstaat echter wel het risico dat steeds meer spelers zich richting de illegale markt begeven en uit het zicht verdwijnen. Het is van belang dat wordt gezocht naar de juiste balans, waarmee de regels spelers beschermen maar niet in die mate beperkend zijn dat zij niet langer bij vergunninghouders willen spelen. De Kansspelautoriteit (Ksa) en het ministerie van Justitie en Veiligheid spelen een belangrijke rol bij het bewaken van deze balans. Nederlandse Loterij, als één van de grootste kansspelaanbieders, denkt hier graag over mee.

Evaluatie

Drie jaar na de legalisering van de online kansspelmarkt verscheen in oktober het eerste evaluatierapport over de Wet Kansspelen op afstand. Nederlandse Loterij deelt de zorgen in dat rapport, ziet ruimte voor verbetering en draagt daar graag aan bij. Nederlandse Loterij zet zich in om de politiek te laten zien hoe belangrijk zij is voor de maatschappij vanwege de wijze waarop wij spelers beschermen en welke impact maatregelen zoals de verhoging van de kansspelbelasting heeft op de bescherming van de speler en de continuïteit van de organisatie.

“De verhoogde kansspelbelasting heeft grote impact op de afdracht aan beneficianten en ontwikkelingen in de sport”

Staatsdeelneming of verzelfstandiging

Na de verkenning van de toekomstopties voor Nederlandse Loterij in 2023 en de aantreding van het nieuwe kabinet in 2024 is de gewenste duidelijkheid rondom staatsdeelneming blijven of verzelfstandigen er nog altijd niet. Het lijkt erop dat het nieuwe kabinet de definitieve keuze wil maken of de organisatie een staatsdeelneming moet blijven en hopen dan ook dat 2025 het jaar wordt waarin helderheid wordt gegeven over de toekomst van Nederlandse Loterij.

CSRD

Het kan zijn dat Nederlandse Loterij vanaf boekjaar 2025 volgens de richtlijnen van de CSRD moet rapporteren. In 2024 heeft de organisatie zich hierop voorbereid. Hierdoor kan Nederlandse Loterij nog beter zichtbaar maken welke maatschappelijke impact zij maakt als meest verantwoorde aanbieder op de kansspelmarkt.

Kwaliteitsborging

Continuïteit en diversiteit

Mevrouw Van den Maagdenberg is herbenoemd voor een additionele termijn van twee (2) jaar. Dit is van belang voor de borging van de continuïteit binnen de Raad van Commissarissen en binnen de Audit Commissie. De toetreding van mevrouw Van der Veer en de heer Martina begin 2023 vraagt, mede in de context van het fundamentele vraagstuk inzake de toekomst van Nederlandse Loterij en de vele ontwikkelingen die op Nederlandse Loterij afkomen, om stabiliteit en continuïteit in de bezetting van de Raad van Commissarissen. Er wordt met de Raad toegewerkt naar overdracht van het voorzitterschap van de Audit Commissie en de Remuneratie- en Selectiecommissie. Aan de opvolging van mevrouw Van Zutphen, wier termijn in 2025 afloopt, wordt gewerkt.

Commissies

De Auditcommissie bestond in 2024 uit mevrouw Van den Maagdenberg (voorzitter) en mevrouw Van der Veer. Bij de vergaderingen zijn ook de CEO, de CFRO, de onafhankelijke accountant en key leden van het bestuur en managementteam op uitnodiging, afhankelijk van het onderwerp, aanwezig. De heer Martina is toegetreden tot de Remuneratie- en Selectiecommissie naast mevrouw Van Zutphen (voorzitter). Bij de vergaderingen zijn ook de CEO en de Director of HR van Nederlandse Loterij aanwezig.

Zelfevaluatie van de Raad

De Raad van Commissarissen heeft in 2024 een zelfevaluatie uitgevoerd. De belangrijkste conclusies zijn dat de strategische focus en governanceprocessen zijn verbeterd. De samenstelling van de Raad voldoet aan de huidige behoeften, en de nadruk bij toekomstige vervangingen zal liggen op het versterken van technologische expertise. De balans tussen toezicht en advies is goed. De samenwerking binnen commissies en het teamgevoel binnen de Raad zijn sterk, met aandacht voor verdere synergie.

“Dat is de kracht van Nederlandse Loterij: een veilige omgeving bieden voor mensen die verantwoord willen spelen”

Vergaderingen

Vergaderingen Raad van Commissarissen

De Raad van Commissarissen vergaderde in het verslagjaar zes keer, waarvan vier reguliere vergaderingen, een vergadering in het kader van de strategie en één zelfevaluatievergadering zonder aanwezigheid van het bestuur. Buiten de genoemde vergaderingen is zeer regelmatig overleg geweest tussen de voorzitter van de Raad van Commissarissen, de andere leden van de Raad van Commissarissen en het bestuur.

De Raad heeft gedurende 2024 onder meer gesproken over verantwoord spelen, de geactualiseerde strategie en begroting voor 2025, het meerjarenplan 2025 - 2028, de ontwikkelingen in het retailkanaal, relevante wijzigingen in wet- en regelgeving, alsmede diverse andere onderwerpen. Daarnaast heeft de Raad veelvuldig zonder het bestuur vergaderd over de inrichting van het nieuwe bestuursmodel, de wisselingen in het bestuur en werving van nieuwe bestuurders en commissaris.

Vergaderingen Auditcommissie

De Auditcommissie kwam in 2024 vier keer bij elkaar, parallel aan de vergadercyclus van de Raad van Commissarissen. De belangrijkste onderwerpen op de agenda waren de jaarrekening, het jaarverslag, de ontwikkelingen op de online-kansspelmarkt, de impact van de tabaksban in het retailkanaal, de geactualiseerde strategie en bijhorende cijfers, budgetten, forecasts, businessplannen, risicomanagement, het auditjaarplan en de auditrapporten, cybersecurity, rapportages van de externe accountant en de mate van risicobeheersing. De voorzitter van de Auditcommissie had het bilaterale (separate) overleg met de externe accountant, en de interne auditor.

Vergaderingen Remuneratie- en Selectiecommissie

De Remuneratie- en Selectiecommissie is in 2024 twee keer bijeengekomen. Naast deze formele vergaderingen, is er zeer intensief en veelvuldig contact geweest buiten de vergaderingen over de inrichting van het nieuwe bestuursmodel, het nieuwe bezoldigingsbeleid en de werving en selectie van geschikte bestuurders. Hierover is ook diverse malen overleg gevoerd met de aandeelhouder en overige leden van de Raad. Tevens is gestart met de zoektocht naar een nieuwe commissaris. Tussen de commissie en de Ondernemingsraad heeft regulier periodiek overleg plaatsgevonden.

Aanwezigheid

• Het aanwezigheidspercentage van de leden van de Raad van Commissarissen bedroeg 95 procent in 2024.

• Het aanwezigheidspercentage van de leden van de Auditcommissie- en de Remuneratie- en Selectiecommissievergaderingen bedroeg 100 procent in 2024.

Verdeling competentiegebieden leden Raad van Commissarissen in 2024:

Jaarrekening 2024

Hierbij biedt de Raad van Commissarissen van Nederlandse Loterij het jaarverslag aan, waarin de jaarrekening van 2024 is opgenomen. Het jaarverslag is opgesteld door het bestuur van Nederlandse Loterij. PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (PwC) heeft de jaarrekening gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende controleverklaring.

De Auditcommissie heeft de jaarrekening uitvoerig besproken met het bestuur en met PwC. Dank wordt uitgesproken voor het werk dat de onafhankelijk accountant heeft gedaan. Hierna heeft de voltallige Raad van Commissarissen het jaarverslag met het bestuur en met PwC besproken. De inhoud van het verslag en deze gesprekken hebben ons ervan overtuigd dat dit jaarverslag voldoet aan alle voorschriften en eisen op het gebied van deugdelijke verslaglegging, governance en transparantie. Het schetst een goed en compleet beeld van de koers, resultaten, risico’s en gebeurtenissen gedurende het verslagjaar.

De Raad van Commissarissen stemt in met de jaarrekening, die op 22 april 2025 tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter vaststelling aan de aandeelhouders wordt voorgelegd. Wij zullen in die vergadering voorstellen dat aan het bestuur décharge wordt verleend voor het gevoerde beleid, dat aan de Raad van Commissarissen décharge wordt verleend voor het gehouden toezicht en dat de jaarrekening wordt vastgesteld.

Slotwoord

Het is boeiend om toezichthouder te zijn voor een bedrijf in een sector waar twee uitersten elkaar ontmoeten: aan de ene kant zie je hoe Nederlandse Loterij de zorgplicht vervult voor hoog-risicospelers, terwijl de organisatie aan de andere kant mensen verwelkomt die zich van de ene op de andere dag miljonair mogen noemen. De manier waarop wij worden betrokken bij de organisatie en vanuit onze rol een beetje onderdeel mogen zijn van de organisatie is uitstekend: de diverse en gedreven mensen die hier dagelijks werken en zorgen voor de positieve sfeer, onder toch niet altijd de gemakkelijkste omstandigheden.

Na bijna acht jaar van toewijding en betrokkenheid hebben we in mei afscheid genomen van voormalig CEO de heer Onkenhout. We zijn hem dankbaar voor de prettige samenwerking en zijn grote bijdrage aan Nederlandse Loterij, onder andere op het gebied van de online kansspelmarkt, en wensen hem alle succes in zijn nieuwe rol als CEO van Eyecare Groep. Het nieuwe bestuur, met voormalig CFO de heer Blok als nieuwe CEO, mevrouw Roos als CFRO en de heer De Jong als CCO heeft het stokje in 2024 waardig overgenomen. Wij hebben er alle vertrouwen in dat onder hun leiding, aangevuld met een nieuwe CTIO mevrouw Geven in 2025, Nederlandse Loterij zich verder blijft ontwikkelen als aanbieder van sterke spelmerken in een veilige omgeving dat mensen op een verantwoorde manier laat spelen en haar maatschappelijke positionering blijft versterken met afdrachten voor een gelukkig, gezond en sportief Nederland.

Wederom hadden wij alle vertrouwen in de professionaliteit en het enthousiasme van de medewerkers, directie en belanghebbenden die vol toewijding en inzet hebben bijgedragen aan de mooie resultaten van het afgelopen jaar. Aan hen spreken wij onze oprechte dank uit.

Namens de Raad van Commissarissen,

's-Gravenhage, 24 maart 2025

Alexander Pechtold
Voorzitter