Trends en ontwikkelingen in onze markt

Het jaar 2023 kenmerkte zich door diverse ontwikkelingen die ingrijpen op de maatschappij en impact hebben op het werk van Nederlandse Loterij. De ontwikkelingen in de dynamische kansspelmarkt gaan snel en bieden uitdagingen én kansen. Het is voor ons belangrijk dat we goed zicht houden en anticiperen op koersbepalende trends en ontwikkelingen op zowel de korte als lange termijn.

Maatschappelijke discussie over online kansspelen

Sinds 2021 is de markt voor online kansspelen in Nederland opengesteld. Sindsdien is de markt snel gegroeid. Dit komt overeen met de ontwikkelingen in andere landen. De regulering was nodig, want daarvoor speelden vele Nederlanders bij illegale aanbieders. Vaak zonder goede bescherming en zonder een goed vangnet voor spelers.

Het doel van de Wet Kansspelen op afstand (Koa) is het regelen van de behoefte aan online kansspelen, zodat consumenten daar op een veilige en eerlijke manier aan kunnen deelnemen. Dit betekent dat de regels voor reclame-uitingen en het tegengaan van verslaving vanaf dat moment ook gelden voor online aanbieders van kansspelen. In de politiek, de media en in de verslavingszorg is online gokken een actueel thema dat tot discussie leidt over onder meer de risico’s van online kansspelen en de rol van preventie en verslavingszorg. Door alle media-aandacht is de zichtbaarheid van alles wat er speelt rondom kansspelen op afstand versterkt. Er ontstond een algemeen kritisch beeld over online kansspelen. 

Als aanbieder van online kansspelen wil Nederlandse Loterij spelers leiden naar een veilig en verantwoord aanbod. Onderzoeken en adviezen van onder andere de Kansspelautoriteit en de Nationaal Rapporteur Verslavingen in 2023 dragen bij aan de verscherpte aandacht voor de invulling van de zorgplicht door alle aanbieders. De Nationaal Rapporteur Verslavingen geeft goede adviezen om risico’s op kansspelverslaving te minimaliseren. Ons Verslavingspreventiebeleid sluit aan op de aanbevelingen van de Nationaal Rapporteur Verslavingen over vroegsignalering en aansluiting op de verslavingszorg. Nederlandse Loterij richt zich op het vroeg herkennen van en ingrijpen bij een risicospeler en het voorkomen van problematisch speelgedrag.

Aanscherping van reclame voor online kansspelen

Sinds het opengaan van de markt voor online kansspelen is het aantal aanbieders fors gegroeid en zijn de reclame-uitgaven meegestegen. Daardoor rezen er zorgen rondom de normalisering van online kansspelen en de risico’s die de spellen met zich meebrengen. In juli 2023 werd het verbod op ongerichte reclame van kracht. Hierdoor mag er door online kansspelaanbieders bijvoorbeeld geen reclame meer gemaakt worden op tv, radio en op billboards in openbare ruimte, zoals bushokjes. Deze maatregelen moeten vooral kwetsbare groepen, waaronder jongvolwassenen, beter beschermen tegen het risico op kansspelverslaving. Daarnaast wordt sponsoring door aanbieders van online kansspelen gefaseerd verboden. Vanaf 1 juli 2024 zijn alle vormen van sponsoring, met uitzondering van sportsponsoring, niet meer toegestaan. Denk aan het sponsoren van mediaprogramma's, evenementen en podcasts. Vanaf 1 juli 2025 zal ook sportsponsoring verboden zijn en zullen online kansspelaanbieders niet meer zichtbaar zijn rondom sportwedstrijden.

Wet- en regelgeving die indirect op Nederlandse Loterij van invloed is

Nederlandse Loterij verkoopt ook loten en sportweddenschappen via de retail. Deze verkooppunten verkopen de loten en sportweddenschappen via hun kassasysteem of via apparatuur van Nederlandse Loterij, vaak achter een servicebalie. Voor een aantal verkooppunten geldt dat zij vanaf 1 juli 2024 door verandering van de Tabaks- en rookwarenwet geen tabaksproducten meer mogen verkopen. Albert Heijn stopt er zelfs al per 1 januari 2024 mee. Daarnaast stappen veel verkooppunten over op zelfscankassa’s. Door deze ontwikkelingen overwegen verkooppunten om hun servicebalie anders in te richten of zelfs helemaal weg te halen uit de winkel. Dit heeft uiteraard consequenties voor de wijze van verkoop van loten en sportweddenschappen en daarmee voor onze positie in de supermarkt. Zonder servicebalie zal de klassieke terminal plaats moeten maken voor bijvoorbeeld een terminal die iedere speler zelfstandig kan bedienen of zijn er andere oplossingen nodig.

Evaluatie aandeelhouderschap Nederlandse Loterij

Het kabinet heeft afgelopen jaar het aandeelhouderschap van de Staat in Nederlandse Loterij geëvalueerd. Er is onder andere onderzocht of een deelneming nog steeds het juiste instrument is om een bijdrage te leveren aan de borging van publieke belangen en of het beheer van de aandelen door de Staat de gewenste toegevoegde waarde heeft. Uit het onderzoek is gebleken dat nadere analyses nodig zijn om hier antwoord op te geven. Vervolgens is in een verkenning gekeken naar de impact van diverse toekomstopties voor Nederlandse Loterij met daarbij de borging van de publieke belangen en de juridische houdbaarheid als belangrijke randvoorwaarden. De resultaten zijn eind 2023 gedeeld met de Tweede Kamer. In 2024 kan een besluit over een eventuele verzelfstandiging van Nederlandse Loterij worden genomen.

Nederlandse Loterij levert als hoofdsponsor van TeamNL een bijdrage aan de ambitie van NOC*NSF om Nederland in beweging te krijgen en over tien jaar het sportiefste land ter wereld te zijn.

Artificiële Intelligentie

In 2023 namen allerlei nieuwe generatieve AI-systemen een vlucht. Deze ontwikkeling gaf een eerste, algemene indruk van de mogelijkheden van AI en de mogelijke impact van AI in de toekomst. Nederlandse Loterij verwacht dat AI de komende jaren ook binnen de kansspelmarkt veelvuldig gebruikt gaat worden en experimenteert op vele vlakken met AI.

Aandacht voor maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen

We zijn ervan overtuigd dat duurzaam ondernemen bij ons hoort. Het is niet alleen goed voor de maatschappij, maar ook voor onze onderneming zelf. Daarnaast verwacht de Staat van ons als staatsdeelneming dat we daarin een voorbeeldrol vervullen. We houden waar relevant rekening met de effecten van onze bedrijfsvoering op mens, milieu en maatschappij. Vanaf komend jaar treedt voor veel ondernemingen de nieuwe Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) in werking. Deze EU-richtlijn schrijft voor dat meer bedrijven in Europa transparant moeten rapporteren over hoe duurzaam zij ondernemen. Wij werken op dit moment aan de implementatie van deze richtlijn in onze bedrijfsvoering. De wetgeving wordt voor Nederlandse Loterij vanaf boekjaar 2025 van kracht. Dat is ook het moment dat wij volgens deze richtlijnen gaan rapporteren. In voorbereiding daarop onderzoeken we nu al waar dit in onze bedrijfsvoering impact heeft.